Wyobraźmy sobie dawny Zgierz: dwa place, długa ulica je łącząca, kilka ulic doń prostopadłych i równoległych oraz tuż obok Stare Miasto z nieregularną siatką ulic, kościół na wzgórzu, magistrat, nieopodal synagoga, przy głównej ulicy duży zbór ewangelicki. Do tego należy jeszcze dodać szkoły, banki, fabryki, warsztaty, sklepy, restauracje, cukiernie, piwiarnie, pobliski park ze stawem, na stawie łódki, na rynku jarmarki i ludzie: panie w długich sukniach, panowie z wąsami i w kapeluszach - wszędzie dużo ludzi, dużo interesów, hałasu. Miasto.

A jak wyglądała ulica Długa w roku 1929?

• pod nr 1: 2 sklepy bławatne, galanteria, rzeźnik;
• pod nr 2: bławaty i galanteria;
• pod nr 3: galanteria, dwóch krawców i rzeźnik;
• pod nr 4: skład apteczny, farby, zegarmistrz, rzeźnik, tkalnia;
• pod nr 5: galanteria, rzeźnik, artykuły spożywcze, szkło i porcelana;
• pod nr 6: dentysta, bławaty, cegielnia, fryzjer, 3 sklepy galanteryjne, księgarnia, rzeźnik, herbaciarnia, sklep z tytoniem, kooperatywa;
• pod nr 7: galanteria, obuwie, księgarnia, sklep żelazny;
• pod nr 8: cerownia, sklep z owocami, piwiarnia, 3 rzeźników, farby, wyroby bawełniane, artykuły spożywcze;
• pod nr 9: dentysta, wyroby bawełniane, 2 sklepy galanteryjne, kasza, pieczywo, rzeźnik, szewc, 3 tkalnie;
• pod nr 10: księgarnia, obuwie, przybory szewskie, owoce, tkalnia;
• pod nr 11: blacharz, sklep galanteryjny, 2 rzeźników, artykuły spożywcze, sklep z tytoniem, sklep żelazny;
• pod nr 12: apteka;
• pod nr 13: fryzjer;
• pod nr 14: fryzjer, krawiec, księgarnia, artykuły piśmienne, pieczywo, manufaktura;
• pod nr 15: blacharz, kapelusznik, 2 krawców, manufaktura, rzeźnik, skóry, stolarz, tapicer, artykuły spożywcze;
• pod nr 16: 2 sklepy z artykułami spożywczymi, nici, szewc, drukarnia;
• pod nr 17: szewc, skład opału;
• pod nr 18: 4 tkalnie;
• pod nr 19: tkalnia, siatka druciana;
• pod nr 20: meble, kino Venus;
• pod nr 21: adwokat, biuro ekspedycyjne, artykuły spożywcze;
• pod nr 22: cukiernia, tkalnia;
• pod nr 23: bank spółdzielczy, stolarz;
• pod nr 24: szewc;
• pod nr 26: artykuły kolonialne;
• pod nr 27: wyroby wełniane, nieruchomości;
• pod nr 28: artykuły kolonialne, manufaktura;
• pod nr 29: stolarz;
• pod nr 30: krawiec, artykuły kolonialne, tkalnia;
• pod nr 31: manufaktura;
• pod nr 33: tkalnia, wyroby wełniane;
• pod nr 34: plebania ewangelicka;
• pod nr 36: szewc, lekarz, fryzjer;
• pod nr 37: apteka, sklep z galanterią. Spirytualia;
• pod nr 38: krawiec, skład opału, ślusarz, herbaciarnia;
• pod nr 40: niemiecki bank spółdzielczy, 2 sklepy z artykułami spożywczymi, piekarnia;
• pod nr 41: szkło i porcelana;
• pod nr 43: młyn.

W ten sposób od Starego Rynku dotarliśmy dawną drogą handlową Zgierza do Nowego Rynku. (...)

Mażenna Gruszecka
Towarzystwo Ochrony Kultury Zgierza