Krzemień - w 1811 roku tak brzmi zapis w jednym z dokumentów "druga rola na Nowinach nazwana Krzemień".

Nowiny to pola (w tym czasie) na południe od obecnej ulicy Sokołowskiej, praktycznie teren "poboruciany". Tam też był ten kawałek nazwany Krzemień. A może było to związane z późniejszymi znaleziskami narzędzi krzemiennych, właśnie w tym miejscu mniej więcej, gdzie dziś stoi budynek szkolny?

Wśród nazw z pierwszą literą K, są jeszcze takie dziewiętnastowieczne określenia większych obszarów "Ku Łodzi" i "Ku Łagiewnikom". Ta ostatnia jest także w wersji "Pod Łagiewniki". Nie jestem pewien, ale być może to rusycyzm. Pola "Ku Łodzi" to dzisiejszy teren mniej więcej od dzisiejszej ulicy S. Żeromskiego i jakby jej teoretycznego przedłużenia do stacji kolejowej w stronę Lasu Chełmy. "Ku Łagiewnikom" to dzisiejszy obszar mniej więcej od ul. Długiej i linii kolejowej w stronę Łagiewnik oczywiście. Pamiętajmy tylko, że ówczesny Zgierz kończył się na dzisiejszej ulicy W. Sierakowskiego i Letniej.

Zagadką jest nazwa Krogulec. Oczywiście nie ten Krogulec w zachodniej części obecnego miasta. W jednym ze starych dokumentów związanych z Krzywiem znalazłem następujący zapis: "Osada leśna "Krogulec" w gminie Łagiewniki. Osada Strzelca przy obrębie Krogulec w Łaznowskim leśnictwie". Osada ta, (wówczas zespół zabudowań) znajdowała się mniej więcej równolegle do obecnej ulicy Łagiewnickiej od Długiej. Nie spotkałem jej nigdzie poza tym zapisem. Wymaga to kolejnych kwerend, szukania w starych aktach i dokumentach. A może ktoś wie? O Łaznowskim leśnictwie przy okazji omawiania nazw zgierskich lasów.

I na koniec uzupełnienie. Nieoceniony pan Zygmunt Cyrek poinformował mnie, że istniała jeszcze "Dynowszczyzna". Pola ciągnące się w rejonie obecnej ulicy B. Prusa aż do lasu "Pod Dąbrówkami". Zwracam uwagę, że Dynowscy to jeden z najstarszych zgierskich rodów, a torów kolejowych i dawnych poniemieckich koszar wtedy (w XIX w.) jeszcze nie było.

Maciej Wierzbowski

Na podst. "ITZ" Nr 30 (28.07.-03.08.2009 r.)