Lokalizacja: Pasaż im. Waleriana Łukasińskiego w Parku Miejskim im. T. Kościuszki (ul. Piątkowska).

W latach 1916-1917 właściciele majątku w Piaskowicach państwo Edmund i Antonina Wasilewscy pragnąc uczcić pamięć tego bohaterskiego Polaka ufundowali mu pomnik. Projekt monumentu wykonała Antonina Wasilewska, realizacją zajął się rzeźbiarz - Władysław Czapliński.

Niestety pomnik nie zachował się do chwili obecnej. W czasie II wojny światowej, w pierwszych dniach września 1939 r., hitlerowcy rozbili go, jednak fundatorom udało się ukryć tablicę z białego marmuru z tekstem o życiu Waleriana Łukasińskiego. Przechował ją Edmund Wasilewski, syn fundatorów. Przekazał ją w latach 60-tych do Muzeum Ruchu Rewolucyjnego w Łodzi. O istnieniu tablicy TPZ dowiedziało się w 1988 r.

Staraniem Towarzystwa Przyjaciół Zgierza tablica powróciła do Zgierza. Poczyniono zabiegi o lokalizację, projekt i budowę pomnika. Nie mógł on stanąć na dawnym miejscu, ponieważ teren ten należał już do zakładów "Boruty" i zrobiono tam zsypisko odpadów poprodukcyjnych. W wyniku konsultacji w środowisku zgierskim ustalono, że odpowiednim miejscem jest zieleniec przed budynkiem dawnego Zespołu Szkół Elektryczno-Mechanicznych w Zgierzu, przy ul. A. Struga 30, w pobliżu głównej bramy nieistniejących już zakładów "Boruty".

Treść oryginalnej tablicy:
"Walerian Łukasiński
major Pułku Czwartaków Wojska Polskiego
ur. w Warszawie d. 14 kwietnia 1786 r.
za gorące umiłowanie ziemi ojczystej i za podjęcie dla jej zbawienia owocnej pracy pozbawiony wolności w 1824 r. wtrącony przez siepaczy carskich do lochów Schlüsselburga dokonał tam żywota 27 lutego 1868 r.
Ciało Łukasińskiego pochowano w Schlüsselburgu.
Duch jego spoczął w Polsce.
Cześć i sława bohaterowi!
Wzór naśladownictwa dla potomnych!"

W 71. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę, w dniu 11 listopada 1989 r. uroczyście odsłonięto obelisk upamiętniający zgierski pomnik Waleriana Łukasińskiego (wmurowano oryginalną tablicę).

Projekt współczesnego pomnika wykonał Jerzy Wieczorek (znany artysta plastyk), głazy narzutowe przekazała Zgierska Spółdzielnia Mieszkaniowa, a przetransportowała je Jednostka Wojskowa, materiały budowlane i cement przekazały Zakłady "Boruta", a łańcuch kotwiczny ofiarowała Stocznia Gdańska. Dostarczył go z Gdańska swoim transportem PKS Oddział Zgierz. Wykonawcą był ówczesny Zespół Szkół Budowlanych. Pracami porządkowymi i opieką nad pomnikiem zajął się dawny Zespół Szkół Elektryczno-Mechanicznych.

Na nowej tablicy widnieje napis:
"Dla upamiętnienia pomnika Waleriana Łukasińskiego
fundacji Antoniny i Edmunda Wasilewskich
zburzonego przez hitlerowców w 1939 r.
miasto Zgierz, listopad 1989 r."

Na podstawie:
"ZGIERZ CMENTARZE, POMNIKI, TABLICE" Marian Pieruń
Wydawca: Towarzystwo Przyjaciół Zgierza
Zgierz 2003; ISBN 83-920038-0-2

Walerian Łukasiński był postacią wielką i tragiczną. Wielką przez swój żarliwy i profetyczny patriotyzm, tragiczną przez losy swego życia. Jeden z pierwszych spiskowców, ideowy ojciec belwederczyków szturmujących listopadową nocą Belweder. Łukasiński wtedy już od 10 lat więziony był w twierdzy zamojskiej. Przykutego do armat uprowadzi go wielki książę Konstanty bez najmniejszych przeszkód ze strony powstańców. W Warszawie już trwały polityczne waśnie i spory, wśród których nikt nie pamiętał o majorze Łukasińskim, żołnierzu spod Raszyna, Możajska, Borodina, który tymczasem trafił do twierdzy szlissenburskiej, jeszcze okrutniejszej niż zamojska. Tam spędził całą resztę swego długiego życia. Zmarł jako 82-letni starzec. Żaden z rodaków, których niemało było przecież w stolicy carów, nie okazał zainteresowania niedolą "więźnia stanu". W końcu władze rosyjskie gotowe były wypuścić go na wolność, ale schorowany, na wpół ślepy Łukasiński nie miał w kraju nikogo, kto by go przygarnął. Pozostał więc w wilgotnych murach kazamaty. I jedyną życzliwą mu osobą była Rosjanka, córka komendanta twierdzy. Śmierć przyszła po Łukasińskiego w 1868 r. Niewiadomy jest jego grób. Jedyny bodaj pomnik Waleriana Łukasińskiego stanął przed wojną w Zgierzu. (...)

Władysław Barański

Artykuły dot. pomnika:
W 91. rocznicę Bitwy Warszawskiej i święto Wojska Polskiego odsłonięto pomnik majora Łukasińskiego (01.09.2011), 
Pomnik pod nowym adresem (15.08.2011), 
Przeprowadzka pomnika (28.08.2010),
Koniec sporów w Zgierzu o pomnik Łukasińskiego (30.03.2010),
Pomnik bohatera może zostać zrównany z ziemią (12.02.2010),
Zgierski starosta sprzedał pomnik Waleriana Łukasińskiego (06.02.2010)