Sierpień 1980 r. był w naszym mieście okresem znaczącym. Zgierz w tym czasie był jednym z większych miast przemysłowych, nie tylko w regionie, ale również w Polsce. To tutaj działały zakłady Boruta, Fresco, ZUT, Zeta, TWO-Met, ZPRI i wiele innych.

W zakładach tych pracowało kilkanaście tysięcy ludzi, mieszkańców Zgierza, Ozorkowa, Łodzi i okolicznych mniejszych miejscowości. Produkowano w Zgierzu barwniki i półprodukty chemiczne, włókna i materiały włókiennicze, urządzenia techniczne i maszyny, ale także szyto garnitury, świadczono usługi inwestycyjne i wytwarzano drobne produkty techniczne.

Sytuacja zakładów przemysłowych naszego miasta w końcówce lat siedemdziesiątych nie była najlepsza. Znaczna część przedsiębiorstw była oparta na produkcji na rynek wschodni, głównie do Związku Radzieckiego, skąd nie zawsze płynęła rekompensata za dostarczane towary.

Załogi w zakładach poprzez rady pracownicze i związki zawodowe, które były zależne od dyrekcji, naciskały na podwyżki płac. Na zwoływanych masówkach protestowano również przeciwko brakowi towarów pierwszej potrzeby w sklepach i częstym podwyżkom cen.

Po wydarzeniach 1976 r. w zakładach pracy Trójmiasta i w innych regionach, które zostały stłumione w sposób radykalny przez rządzących, nie było w Zgierzu znaczącej działalności opozycyjnej. Tak więc strajki w 1980 roku najpierw w regionie lubelskim, później na Pomorzu i Śląsku, zaskoczyły wiele załóg w zgierskich zakładach.

Dojrzałość pracowników spowodowała jednak, iż nastąpiła szybka organizacja w zgierskich zakładach i załogi podjęły akcje strajkowe. W Zakładach Boruta, ZUT, Fresco i innych, pracownicy domagali się poprawy warunków pracy i zwiększenia płac. Najważniejszym jednak postulatem było poparcie działań protestujących załóg Pomorza i opublikowanych już 21 postulatów strajkowych, z jednym z najważniejszych tj. powstania wolnych, niezależnych od władz, związków zawodowych.

W strajkujących zakładach Zgierza, dyrekcje otrzymywały odgórne zalecenia rozmów z załogami i spłaszczania tematów do jedynie tych, które dotyczyły danego przedsiębiorstwa. Jednak fala protestów rozprzestrzeniała się bardzo szybko i reakcja władzy nie była w stanie nadążyć z podejmowaniem przeciwdziałań.

Po podpisaniu porozumień gdańskich i szczecińskich, w zakładach naszego miasta zaczęto tworzyć Komitety Założycielskie NSZZ "Solidarność". Następnie odbywały się wybory i tworzono Komisje Zakładowe. NSZZ "Solidarność" z dnia na dzień stawała się znaczącą organizacją, która skupiała wielu pracowników, często też członków rządzącej PZPR. Na zebraniach Komisji Zakładowych poruszano sprawy dotyczące poszczególnych załóg i zakładów, ale również problemy mieszkańców naszego miasta, jak zaopatrzenie, służba zdrowia, oświata. Konieczność zajęcia się tymi problemami była impulsem do zawiązania się organizacji miejskiej.

Tak pod koniec 1980 roku zawiązano Komisję Lokalną NSZZ skupiającą zakłady pracy z terenu miasta Zgierza. W skład komisji wchodzili przedstawiciele organizacji zakładowych w proporcjach do ilości członków nowo powstałego związku zawodowego. Komisja Lokalna NSZZ "Solidarność" w Zgierzu przenosiła problemy pracowników - mieszkańców na forum spotkań z władzami miasta.

Sierpień 1980 roku w Polsce jak również w naszym mieście stał się przełomem w życiu naszego kraju i jego mieszkańców. Mogli wyrażać swoje opinie i postulaty bez obaw prześladowania i restrykcji ze strony władz. Zaczęto tworzyć na bazie Niezależnego Samorządowego Związku Zawodowego "Solidarność" inne demokratyczne i samorządne instytucje.

Okres tej pozytywnej i twórczej działalności skończył się 13 grudnia 1981 roku, z chwilą wprowadzenia stanu wojennego.

Idzi Antczak
Założyciel NSZZ "Solidarność" w ZPB "Boruta"
Przewodniczący Komisji Lokalnej NSZZ "Solidarność" w latach 1980-81

Na podst. "ITZ" Nr 35 (31.08.-06.09.2010 r.)

***

30-lecie NSZZ "Solidarność", Miejskie obchody 30. rocznicy powstania "Solidarności",

Uroczystości miejskie 25-lecia NSZZ "Solidarność"