Wydawca: Zarząd Miasta Zgierza;
Wykorzystano opracowanie: Przedsiębiorstwa Zagospodarowania Miast i Osiedli "TEREN" Sp. z o.o. (Łódź, ul. Piotrkowska 118)
Zespół autorski: Kazimierz Bald, Ewa Krakowska, Krzysztof Karski, Józef Kurowski
Koordynator prac: Mirosława Adamkiewicz; współpraca: Aleksandra Lubnauer, Edward Janusz
Druk: "Tercja" Studio Graficzne (Łódź, ul. Sienkiewicza 11/13)
ISBN 83-908739-4-X
Rok wydania: 2000

--------------------------------------------------

SPIS TREŚCI

Słowo od Prezydenta Miasta Zgierza ..... 3
RYS HISTORYCZNY ..... 6
WSTĘP ..... 6

I. LAS KROGULEC I JEGO OTOCZENIE W POLITYCE PRZESTRZENNEJ ZGIERZA ..... 6

II. WALORY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE LASU KROGULEC, ICH ZAGROŻENIE I KIERUNKI OCHRONY, WARUNKI WYKORZYSTANIA WALORÓW DLA CELÓW REKREACYJNYCH I DYDAKTYCZNYCH ..... 9
II.1. Walory przyrodniczo-krajobrazowe Lasu Krogulec ..... 9
II.2. Zagrożenia walorów przyrodniczo-krajobrazowych Lasu Krogulec ..... 11
II.3. Kierunki ochrony walorów przyr.-krajobrazowych Lasu Krogulec ..... 12
II.4. Warunki wykorzystania walorów przyrodniczo-krajobrazowych Lasu Krogulec dla celów rekreacyjnych i dydaktycznych ..... 13

III. KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA LASU KROGULEC I JEGO OTOCZENIA ..... 13

IV. FINANSOWANIE PROGRAMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ZARYSOWANEGO W "KONCEPCJI ..." ..... 15
IV. 1. Ustalenia ogólne do wniosku o uzyskanie środków finansowych na realizacje zamierzeń "Koncepcji..." .....15
IV.2. Zasady udzielania pomocy finansowej przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi ..... 15

SUMMARY ..... 18
BIBLIOGRAFIA ..... 19
TABLICE BARWNE ..... I, II, III, IV, V

--------------------------------------------------

[...]

RYS HISTORYCZNY

Las Krogulec - to zwarty kompleks leśny położony w granicach administracyjnych miasta Zgierza. Sięgając do historycznych źródeł można zauważyć, że zarys granic Lasu Krogulec nie zmienił się od ponad 200 lat. Charakterystyczny przebieg tych granic widać już na mapie z 1793 r. i na mapie Gilly'ego z 1802 r., południowa granica opiera się o dolinę rzeki Bzury, zachodnia ma regularny pionowy przebieg. Najstarszy dokument wymieniający las Krogulec to "Mapa sytuacyjna Leśnictwa Narodowego Zgierz w Województwie Mazowieckiem w Obwodach Łęczyckim i Rawskim zdjęta w roku 1818". Las Krogulec stanowił jeden z pięciu oddziałów obrębu Zgierz w Straży Szczawin należącym do Leśnictwa Narodowego Zgierz. Dokument ten podaje też pierwsze informacje o rodzaju lasu, gatunkach drzew, gatunku ziemi, obszarze i zawiera zalecenia dotyczące porębu. "Plan zbiorowy Pomiaru Terytorium i Siedzib Miasta Rządowego Zgierza w Gubernii Warszawskiej, Powiecie Łęczyckim położonego na mocy zeskryptu Rządu Guberialnego z dnia czerwca 1844 przez Geometrę Przysięgłego Mikołaja Śliwińskiego w roku 1844 dopełnionego" przedstawia granice miasta Zgierza, które obejmują już Las Rządowy Krogulec. Powierzchnia i zarys granic są niemalże identyczne ze stanem obecnym. Na "Mapie drzewostanowej cięć i dolesień Lasów Miasta Zgierza" z lat dwudziestych naszego wieku las Krogulec oznaczony jest jako Uroczysko Miroszew, które ograniczają od północy grunty kolonii Lućmierz, od zachodu grunty wsi Krogulec, a od wschodu grunty obywateli miasta Zgierza. Na ówczesnym układzie obrębów opiera się współczesny podział lasu na oddziały i pododdziały. W okresie tym wybudowano szerokotorową kolej żelazną z Łodzi do Kutna, która przecina las w jego północnej części. Na południowo-wschodnim skraju lasu wyodrębniony jest teren cmentarza urządzonego przez władze miejskie w 1916 roku dla złożenia na nim mogił poległych znajdujących się w Zgierzu i okolicach. Cmentarz ten ma powierzchnię około 1 hektara i według wykazu z 1920 r. znajdowało się na nim 68 pojedynczych grobów żołnierzy polskich i niemieckich oraz wspólny grób 149 żołnierzy rosyjskich i wspólny grób 99 żołnierzy niemieckich. Obecnie trwają prace odtwarzające dawny wygląd cmentarza. Historia gospodarki leśnej w Krogulcu sięga roku 1864, w którym sporządzono pierwszy plan urządzenia dla obszaru 1253 morg, w tym obrębu Krogulec, obowiązujący przez 20 lat. Następny plan sporządzono dopiero w roku 1905 na okres do 1914 r. ale obowiązywał tylko do 1909 r.

W okresie I wojny światowej gospodarka była bezplanowa. W roku 1923 sporządzono nowy plan obowiązujący do roku 1932/33, utrzymujący podział na obręby Chełmy i Krogulec. Następny plan ustalał zasady gospodarowania na lata 1931/32-1940/41 i obejmował dwa gospodarstwa: sosnowe i jodłowe. W tym czasie poprawiono ważniejsze drogi, wyrównując je i odnawiając przez założenie rowów i przepustów. Zimą 1928/29 klęska mrozu przyniosła olbrzymie szkody w starodrzewiu jodłowym.

W okresie II wojny światowej w lasach pozyskiwano drewno w sposób rabunkowy. Po wojnie sporządzono plan urządzenia gospodarstwa leśnego lasów miasta Zgierza na okres 1948/49-1957/58 ustalający jego obszar na 555,49 hektarów, w tym Krogulec stanowił największy kompleks o powierzchni 205,22 ha.

Właścicielem hipotecznym lasów było Miasto Zgierz nie obciążone żadnymi ograniczeniami w użytkowaniu lasów. Położenie lasów zapewniało zbyt wszelkich "sortymentów" użytkowych i opałowych. Drewno przerabiane we własnym tartaku miasto zużywało na odbudowę i inwestycje miejskie. Prawo polowania Zarząd Miasta wydzierżawiał osobie prywatnej, zbiór jagód i grzybów odbywał się odpłatnie na podstawie kart wstępu uprawniających do zbioru płodów leśnych. Zakazem Zarządu Miasta został zniesiony bezprawny wypas bydła. Administrację nad lasami, z ramienia Zarządu Miasta, sprawował kierownik lasów, funkcje ochronne pełniło czterech gajowych zamieszkałych w osadach leśnych, zatrudnieni byli też stali robotnicy leśni. W tym planie został dostrzeżony szczególny charakter i przeznaczenie Lasu Krogulec ze względu na swe położenie w granicach rozwijającego się miasta przemysłowego. Uznano go za obiekt cenny pod względem gospodarczym, służący jednocześnie celom społecznym. Jako miejsce stałych wycieczek mieszkańców Łodzi i Zgierza obszerna przestrzeń zieleni Lasu Krogulec w pobliżu tych miast stanowiła czynnik zdrowotny i niezmiernie ważny w krajobrazie regionu łódzkiego. Aktualny plan urządzenia lasu na lata 1994-2003 realizowany jest na szczegółowo wyodrębnionych oddziałach i pododdziałach zależnych od uwarunkowań środowiskowych i drzewostanu, zawiera w sobie szczegółowy opis taksacyjny jednostek oraz wskazania gospodarcze. W Lesie Krogulec, z uwagi na jego położenie w granicach miasta, prowadzona jest gospodarka uwzględniająca ochronny charakter lasu i realizująca zasady ekologizacji leśnictwa.

--------------------------------------------------

WSTĘP

Zarząd Miasta Zgierza zawarł umowę (Nr 21 /99 w dniu 9 listopada 1999 roku) z Przedsiębiorstwem Zagospodarowania Miast i Osiedli "Teren" Sp. z o.o. w Łodzi na opracowanie "Koncepcji zagospodarowania Lasu Krogulec w Zgierzu w celu jego przystosowania do funkcji parkowo-rekreacyjnej". Jest to jedno z szeregu opracowań studialno-projektowych podjętych przez Zarząd Miasta realizujących politykę przestrzenną Zgierza określoną w oparciu o ustalenia "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zgierza", które zostało przyjęte Uchwałą Rady Miasta Zgierza Nr XLVI/376/98 w dniu 5 czerwca 1998 roku. Akceptacja niniejszej Koncepcji... stanowić będzie podstawę kontynuowania prac planistyczno projektowych w sferze zagospodarowania przestrzennego, gospodarki leśnej a także określenia programu wykorzystania walorów lasu dla celów dydaktycznych i rekreacyjnych. Prace, o których mowa powyżej obejmować powinny także rejon otoczenia lasu ze względu na wzajemne relacje Las Krogulec a spodziewane intensywne procesy urbanizacyjne szczególnie od jego wschodniej strony.

I. LAS KROGULEC I JEGO OTOCZENIE W POLITYCE PRZESTRZENNEJ ZGIERZA

1. Las Krogulec (wchodzący obecnie w skład Nadleśnictwa Grotniki) położony jest w zachodniej części Zgierza i bezpośrednio graniczy z terenami rolniczymi (za wyjątkiem rejonu południowego, zagospodarowanego obiektami o charakterze gospodarczym i budownictwem mieszkaniowym niskim) a pośrednio z zielonym pierścieniem od strony północnej Łodzi. Przez las (w jego części północnej) przebiega linia kolejowa relacji Łódź - Zgierz - Kutno, a także droga przecinająca obszary leśne w kierunku północno-zachodnim. W niedalekiej odległości od obszaru leśnego (od strony wschodniej) funkcjonuje największa koncentracja zabudowy wielorodzinnej w Zgierzu - Osiedle 650-lecia wraz ze Szpitalem Wojewódzkim. Z kolei od strony południowej niemal graniczy z lasem rzeka Bzura stanowiąca istotny element układu przyrodniczego miasta i regionu łódzkiego (regionalny korytarz ekologiczny) oraz przebiega ulica Aleksandrowska wprowadzająca ruch samochodowy do centrum Zgierza od strony Aleksandrowa. Droga ta (Nr 71) relacji Stryków - Zgierz - Aleksandrów - Konstantynów - Pabianice to fragment obwodnicy wokół aglomeracji łódzkiej. Istotnym elementem zagospodarowania terenu (w południowo- wschodnim skraju lasu) jest wyodrębniony teren cmentarza urządzony przez władze miejskie w 1916 roku dla złożenia w nim poległych w czasie działań wojennych po 1914 roku żołnierzy polskich, niemieckich i rosyjskich. Obecnie trwają prace odtwarzające dawny wygląd cmentarza.
WNIOSEK - położenie Lasu Krogulec jest eksponowane (osiedle, kolej, drogi). Wymaga ta godzenia wpływu różnorodnych oddziaływań na obszar leśny w taki sposób, by walory przyrodnicze lasu nie uległy degradacji a i potrzeby rekreacyjne (w minimalnym choćby zakresie) zostały zaspokajane.

2. Zgodnie z wymienionym uprzednio STUDIUM, które w myśl cytowanej uchwały Rady Miasta określa zasady polityki przestrzennej Zgierza:

• Las Krogulec i jego najbliższe otoczenie odgrywa już obecnie istotną rolę w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miasta:
  - Las Krogulec to tereny leśne o stosunkowo znacznej powierzchni (przeszło 200 ha) stanowiące kompleks przyrodniczy określany w STUDIUM jako "trwała struktura miejska". Jest to obszar cenny przyrodniczo stanowiący biotyczną barierę dla urbanizacji;
  - lasy na terenie miasta (w tym Las Krogulec) stanowią bardzo istotny element środowiska przyrodniczego Zgierza łącząc je z układem zewnętrznym. W przypadku Lasu Krogulec z rejonem kompleksu leśnego Grotniki - Lućmierz tj. północnego fragmentu "zielonego pierścienia" wokół Łodzi wchodzącego w skład strefy wypoczynkowej Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej;
  - ze względu na swoje wartości przyrodnicze i krajobrazowe (znaczny obszar leśny, zróżnicowany drzewostan, obszar źródłowy rzeki Lindy) Las Krogulec stanowi rejon penetracji przez okoliczną ludność, a szczególnie przez mieszkańców Osiedla 650-lecia. Jest to powodowane zaspokajaniem potrzeb rekreacyjnych a także względami gospodarczymi wiążącymi się ze zbieraniem runa leśnego;
  - rejon pobliskiego osiedla wraz ze szpitalem o znaczeniu ponadlokalnym to (zgodnie ze STUDIUM) "trwałe ukształtowane struktury miejskie";
• Las Krogulec i jego najbliższe otoczenie spełniać będą w przyszłości (według ustaleń zawartych w STUDIUM) jeszcze bardziej istotną rolę w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miasta niż ma to miejsce dotąd ponieważ:
  - mając na uwadze ograniczoną ilość miejsc wypoczynku codziennego w Zgierzu w STUDIUM stwierdzono, że "widzi się potrzebę większego wykorzystania kompleksu leśnego Krogulec dla celów mało agresywnej penetracji rekreacyjnej... Zachowując rygory ochrony lasu (jego siedlisk naturalnych i krajobrazu)... proponuje się jego przekształcenie... z dostosowaniem ewentualnych zamierzeń programowych (szlaki turystyczne, ścieżki zdrowia) do chłonności naturalnej warunkowanej odpornością siedlisk leśnych" i dalej "powinien być wykonany cały szereg opracowań specjalistycznych określających formy i zakres jego wykorzystania, zagospodarowania i ochrony";
  - Las Krogulec zajmuje poczesne miejsce w "strategicznej koncepcji kształtowania ekologicznego systemu funkcjonalno-przestrzennego Zgierza" określonej w STUDIUM. Do obszarów węzłowych tego systemu (w warunkach Zgierza) zaliczono m.in. kompleks leśny Krogulec wraz z otaczającymi go zespołami zieleni łęgowej i czynnymi terenami źródłowymi. Wskazane jest zalesienie przedpola lasu dla ochrony i alimentacji obszaru źródłowego. Za ciągi ekologiczne uznano w w/w STUDIUM osie cieków na zachodnim przedpolu Lasu Krogulec, z których północny łączy się z rzeką Lindą przepływającą następnie przez Grotniki. W STUDIUM uznano, że "respektowanie w rozwoju Zgierza założeń strategicznej koncepcji kształtowania ekologicznego systemu funkcjonalno-przestrzennego... zapewni właściwe warunki dla zrównoważonego rozwoju miasta zintegrowanego przestrzennie i biocentrycznie z szerszym zapleczem aglomeracji łódzkiej".
  - zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 23 stycznia 1996 r. (Dz. U. Nr 12, poz. 63); "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego" z 1997 r., a obecnie materiałami do planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego - przewidziano lokalizację odcinka drogi ekspresowej S-14 (stanowiącą zachodnią obwodnicę Łodzi, łączącą autostradę A-2 z autostradą A-8) w rejonie Proboszczewic, Osiedla 650-lecia, Boruty, a więc w bezpośrednim sąsiedztwie Lasu Krogulec (po jego wschodniej stronie). Trasa ta, w wypadku jej fizycznej realizacji, stanie się istotną nową jakością w strukturze miejskiej i regionalnej, która jednak powodować może szereg uciążliwości w stosunku do Lasu jak i relacji Las - Osiedle. Stąd uznaje się za konieczne takie trasowanie drogi, by w maksymalnym stopniu ograniczyć jej negatywny wpływ na środowisko (hałas, emisji ołowiu, C02) oraz umożliwić relacje W-Z poprzez przejścia bezkolizyjne;
  - budowa powyższej trasy, bliskość przebiegu projektowanej autostrady A-2, skłania do lokalizacji (szczególnie w rejonie przystanku PKP Zgierz II) centrum usługowo-handlowego, określanego w STUDIUM mianem "Brama" (symboliczna "brama" do obszaru metropolitalnego Łodzi od strony A-2). Centrum to także wymaga zabezpieczenia izolacji od ściany lasu ponieważ z pewnością może stać się obszarem koncentracji dużej ilości środków "ciężkiego" transportu. Centrum "Brama" ma szansę stania się nowym jakościowo elementem w strukturze miasta, źródłem dochodów dla miasta i mieszkańców Zgierza, nie może jednak mieć negatywnego wpływu na wartości przyrodnicze Lasu;
  - korzystne warunki lokalizacyjne (przyrodnicze, krajobrazowe, gruntowe, komunikacyjne) przesądziły o propozycji zlokalizowania (według STUDIUM) osiedla rezydencjonalnego w rejonie na zachód od Lasu Krogulec. To także ewentualna nowa jakość, jaka może się pojawić w strukturze miasta, której realizacja również nie może zagrażać walorom lasu, a wprost przeciwnie podkreślać je. Duże działki, uzbrojenie o charakterze ekologicznym, charakterystyczna architektura i sposób zagospodarowania terenów powinny podkreślać atrakcyjność obszaru.

3. W STUDIUM stwierdzono, że "Obowiązuje wykonanie koncepcji zagospodarowania przestrzennego rejonu lasu uwzględniającej ochronę przed skutkami trasy S-14, powiązania z osiedlem 650-lecia, fakt lokalizacji zespołu usługowo-handlowego "BRAMA", przebieg trasy drogowej...

II. WALORY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE LASU KROGULEC, ICH ZAGROŻENIE I KIERUNKI OCHRONY, WARUNKI WYKORZYSTANIA WALORÓW DLA CELÓW REKREACYJNYCH I DYDAKTYCZNYCH

II.1. Walory przyrodniczo-krajobrazowe Lasu Krogulec

1. Wysoka ranga jaką przywiązuje się w cyt. STUDIUM Lasowi Krogulec zawarta w koncepcji kształtowania ekologicznego systemu funkcjonalna-przestrzennego miasta Zgierza, to jest traktowania go jako obszaru węzłowego tego systemu, wynika z występowania tu istotnych wartości przyrodniczych. Las Krogulec w programie "Relikty przyrody naturalnej okolic Łodzi znalazł się na liście 20 najcenniejszych obiektów przyrodniczo-krajobrazowych (dotychczas nie chronionych) w granicach byłego województwa łódzkiego (tj. sprzed 1999 roku). Prof. dr Józef Kurowski, biegły w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu, w specjalistycznym opracowaniu "Waloryzacja przyrodniczo-leśna Lasu Krogulec w Zgierzu" Łódź-Zgierz 2000 podaje, że na terenie uroczyska leśnego Krogulec o powierzchni 222 ha:

• odnośnie walorów flory i ukształtowania terenu:
  - "stwierdzono 24 gatunki drzew i 23 gatunki krzewów. Bogactwo dendroflory jest uwarunkowane dominacją żyznych siedlisk z udziałem obszarów podmokłych i zabagnionych ...";
  - różnica poziomów w lesie na odcinku 1,5km wynosi 17,5m, co określono jako "...dość znaczne zróżnicowanie wysokości";
  - "płynące z lasu strumienie kierują się na północny zachód... strumienie te wraz z punktowym źródłem właściwym znajdującym się na północnej granicy lasu stanowią system źródliskowy rzeki Lindy";
  - według przeprowadzonych badań florystycznych przez E. Filipiak (z końca lat 70.) i aktualnie przez autora w/w "Waloryzacji" "stwierdzano tu występowanie 7 gatunków roślin ściśle chronionych. Są to: bluszcz pospolity, wawrzynek wilczełyko, widłak jałowcowaty, pomocnik baldaszkowy oraz 3 gatunki storczyków: kruszczyk szerokolistny, kukułka szerokolistna i gnieźnik leśny. Stanowiska tych roślin związane są przede wszystkim z biocenozami lasów higrofilnych: grądem niskim, łęgiem i podsuszonym olsem. Rosną tu również gatunki częściowo chronione: kalina koralowa, kruszyna pospolita, porzeczka czarna, marzanka wonna, kopytnik pospolity i konwalia majowa.

2. Z kolei do zagrożeń, które mogą się pojawić należą przede wszystkim:

• ewentualna realizacja trasy drogowej ruchu szybkiego (od strony wschodniej lasu), określana mianem S-14 (lub R1) łącząca planowane autostrady A-2 i A-8 i stanowiąca zachodnią obwodnicę Łódzkiego Zespołu Miejskiego;
• realizacja zamierzeń usługowo-handlowych określanych mianem "BRAMA" o istotnym znaczeniu dla aktywności gospodarczej Zgierza;
• rozbudowa osiedli mieszkaniowych na północny-wschód ("Proboszczewice"), wschód ("Parzęczewska"), zachód ("Krogulec").

II.3. Kierunki ochrony walorów przyrodniczo-krajobrazowych Lasu Krogulec

1. Mając na uwadze zarówno walory jak i zagrożenia obszaru leśnego i terenów otaczających, władze samorządowe Zgierza podjęły przygotowanie wielostronnych opracowań studialne-projektowych zmierzających do określenia zasad pogodzenia różnorodnych funkcji jakie powinien spełniać znaczny obszar leśny leżący w mieście, podlegającym stałemu rozwojowi, wzbogacaniu elementów swego zainwestowania. Wynikiem takich prac powinien stać się także i plan zagospodarowania przestrzennego lasu uwzględniający jego relacje zewnętrzne. Istotną fazę wstępną takiego opracowania stanowi niniejsza "Koncepcja...".

2. Wniosek o objęcie szczególną formą ochrony Lasu Krogulec poprzez uznanie go za zespół przyrodniczo-krajobrazowy złożyło Nadleśnictwo Grotniki na ręce Wojewody Łódzkiego. Wystąpienie zostało pozytywnie zaopiniowane przez Wojewódzką Komisję Ochrony Przyrody w grudniu 1999 r. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy to (zgodnie z ustawą o ochronie przyrody) szczególna forma ochrony przyrody, ochrony indywidualnej. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy "wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania jego wartości estetycznych" (art. 31 Ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. Dz. U. Nr 114, poz. 492). Kompetencje do ustanowienia "zespołu..." posiada Wojewoda, a także samorząd gminy. W dokumencie ustanawiającym tę formę ochrony przyrody zostaną określone ograniczenia, zakazy i nakazy (wybrane z zestawienia zawartego w art. 37 cyt. ustawy).

Proponowane przez wnioskodawcę zakazy obejmują:

• pozyskiwanie, niszczenie lub uszkadzanie drzew i innych roślin z wyjątkiem prac związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej,

• niszczenie gleby lub zmiany sposobu jej użytkowania,

• zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i strumieni,

• wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości, innego zanieczyszczania wód i gleb oraz powietrza,

• wydobywania skał i minerałów,

• zakłócania ciszy,

• budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych, linii komunikacyjnych, urządzeń lub instalacji,

• ruchu pojazdów z wyjątkiem pojazdów służb leśnych oraz ochrony przyrody (nie dotyczy dróg publicznych).

• uwarunkowań wynikających z polityki przestrzennej Zgierza określonej w cytowanym Studium (wg rozdziału I)

• wskazań zawartych w przedstawionej Waloryzacji (rozdział II)

• polityki związanej z gospodarką leśną prowadzoną przez służby leśne.

Gospodarowanie przestrzenią, której wyrazem jest niniejsza "Koncepcja..." jest tylko jednym (choć bardzo ważnym) z elementów wpływających na spełnienie przyjętych na wstępie założeń. Pogodzenie niekiedy sprzecznych interesów wymaga nie tylko racjonalnych decyzji lokalizacyjnych, ale także respektowania norm technicznych w trakcie realizacji i eksploatacji trasy S-14 oraz realizacji programu "Brama' zabezpieczających przed ich ujemnym wpływem zarówno las jak i osiedle oraz szpital. Niebagatelną rzeczą jest także edukacja ekologiczna mieszkańców pobliskich terenów mająca za zadanie ugruntowanie świadomości o unikalnych walorach przyrodniczych, krajobrazowych, dydaktycznych tego lasu wymagających respektowania ustalonych zaleceń dotyczących użytkowania kompleksu leśnego i jego otuliny (szczególnie od strony zachodniej). Przyjęcie zasady "zrównoważonego rozwoju" powinno jednak stwarzać warunki godzenia czysto przyrodniczych funkcji lasu z tendencją do wykorzystywania jego walorów dla celów rekreacyjnych i dydaktycznych. Stąd szereg propozycji "Koncepcji..." zmierzających do takiego zorganizowania użytkowania obszaru leśnego i otoczenia, by zabezpieczyć i pogodzić wielorakie funkcje.

2. W konsekwencji przyjętych założeń w rozwiązaniach "Koncepcji..." przewiduje się:

• kierunki, z których należy się spodziewać największego nasilenia penetracji turystycznej (w tym spacerowej).

• powiązane z nimi miejsca zatrzymania a następnie "kanalizacji" ruchu pieszego. Miejsca zatrzymania to dla osób zmotoryzowanych wydzielone zespoły parkingowe (na obrzeżach lasu) związane z ulicą drugorzędną, ale blisko węzła z S-14. Z samej trasy brak możliwości bezpośredniego zjazdu (poza węzłami) w dowolnym miejscu, brak również możliwości parkowania na niej;

• piesze powiązania bezkolizyjne osiedle - las poprzez trasę S-14

• ze względu na charakter trasy S-14 bardzo eksponowane miejsce jej wlotu do łódzkiego zespołu metropolitalnego w Zgierzu, atrakcyjność miejsca - przewiduje się w północno-wschodnim otoczeniu Lasu Krogulec w nawiązaniu do zespołu "Brama" lokalizację obiektów obsługi ruchu turystycznego, a w samym zespole obiekty typu transportowego, handlowego, gastronomicznego, bankowego;

• na głównych wejściach do lasu lokalizację obiektów ruchu turystycznego w tym: deszczochrony, mała gastronomia (na zewnątrz lasu);

• wewnątrz lasu:
  - eksponowanie głównego traktu spacerowego o kierunku północ-południe po śladzie istniejącego duktu,
  - urządzenie dydaktycznej ścieżki przyrodniczej z następującymi elementami stanowiącymi o jej atrakcyjności:
  - trasa główna,
  - trasa prowadząca do najstarszych drzewostanów,
  - trasa prowadząca do źródeł Lindy;
  - rozwidlenia traktów stwarzają możliwość urządzenia miejsc odpoczynku, instalowania tablic informacyjnych, deszczochronów, sanitariatów;
  - wyróżnienie elementów systemu hydrograficznego,
  - trakt spacerowy, trasy dydaktycznej ścieżki przyrodniczej mogą być wyposażone w elementy właściwe dla leśnych ścieżek zdrowia co w istotny sposób powinno ograniczyć swobodną penetrację obszaru leśnego,
  - odrestaurowanie kompleksu cmentarza wojennego a także jego rozpropagowanie, może spowodować, że stanie się on nie tylko obiektem zainteresowania turystycznego ale także przyczynkiem dla rozwoju kontaktów międzynarodowych Zgierza,

• zabezpieczenie podmokłych łąk doliny rzeki Lindy przed wygradzaniem i osuszaniem, wskazanie korytarza ekologicznego Las Krogulec - Lasy Grotnicko - Lućmierskie,

• odsunięcie rejonu lokalizacji zabudowy rezydencjalnej (od strony zachodniej) od ściany lasu tak, by działania inwestycyjne z nią związane, w tym z urządzeniami sieciowymi nie znalazły się w kolizji z przyjętymi funkcjami lasu.

3. Przyjęcie "Koncepcji..." przez władze miejskie i służbę leśną powinno wywołać działania polegające na stopniowym przystosowywaniu lasu do uporządkowanego organizacyjnie wykorzystywania jego walorów na cele rekreacyjne i dydaktyczne. Jednymi z elementów tych działań powinny stać się przygotowania dotyczące tablic informacyjnych mówiących o walorach uroczyska i ich potencjalnych zagrożeniach , nakazach związanych z ochroną przyrody oraz różnego rodzaju drogowskazy i oznakowania.

IV. FINANSOWANIE PROGRAMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ZARYSOWANEGO W "KONCEPCJI ..."IV.1. USTALENIA OGÓLNE DO WNIOSKU O UZYSKANIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA REALIZACJĘ ZAMIERZEŃ "KONCEPCJI..."

KONCEPCJA zagospodarowania Lasu Krogulec w Zgierzu (uwzględniająca jego otoczenie) wyraża dążenie do maksymalnej ochrony walorów przyrodniczo-krajobrazowych Lasu, przedstawia występujące i potencjalne ich zagrożenie, kierunki ochrony i warunki wykorzystania tych walorów dla celów dydaktyczno-rekreacyjnych.

KONCEPCJA w sposób generalny przedstawia sposób zagospodarowania samego Lasu traktowanego jako "zespół przyrodniczo-krajobrazowy" i jego otoczenia w sposób umożliwiający w następnej fazie określenie technicznego sposobu urządzenia tras o charakterze dydaktyczno-spacerowym związanych z edukacją ekologiczną i towarzyszących im elementów zagospodarowania oraz formę obiektów, tras drogowych, przejść, zabezpieczeń przed hałasem i spalinami, których należy spodziewać się w otoczeniu Lasu. Stąd całość opracowania KONCEPCJI, tj. jej część tekstową i rysunkową należy traktować jako podstawowy załącznik do wniosku o przyznanie dotacji lub ewentualnie pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

IV.2. ZASADY UDZIELANIA POMOCY FINANSOWEJ PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W ŁODZI

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi określił zasady udzielania pomocy finansowej przy realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej (zasadniczo) do wysokości 50 % kosztów realizacji zadania. Przedstawiono dwa rodzaje pomocy finansowej udzielanej przez Fundusz:

• pożyczka, która może być częściowo umorzona po spełnieniu określonych warunków (terminowa realizacja zadań, osiąganie planowanych efektów),

• dotacja.

Ze względu na fakt, że Las Krogulec:

• spełniać może (po przystosowaniu) funkcje związane z edukacją ekologiczną,
• jest obejmowany (złożony wniosek) szczególną ochroną przyrody w formie "zespołu przyrodniczo-krajobrazowego",
• określany jest jako "perła przyrody wokół dużego miasta", "relikt przyrody naturalnej okolic Łodzi", "jeden z najcenniejszych obiektów przyrodniczo-krajobrazowych", "obszar węzłowy ekologicznego systemu funkcjonalno-przestrzennego miasta Zgierza"

najwłaściwszą formą pomocy finansowej ze strony Funduszu dla realizacji zarysowanego programu jest forma dotacji. Dotacja uwzględniać powinna środki finansowe niezbędne dla:

• kontynuowania prac studialno-projektowych związanych z określeniem technicznych elementów tras dydaktycznych związanych z edukacją ekologiczną spełniających jednocześnie rolę tras rekreacyjnych,
• urządzenie - zagospodarowania wyżej wymienionych tras dydaktycznych oraz realizacja obiektów towarzyszących określonych w KONCEPCJI.

[...]

Pozycja dostępna w Wydziale Urbanistyki, Gospodarki Przestrzennej i Geodezji Urzędu Miasta Zgierza